یک خانه دربستی با حیاط در دهه ۷۰ و اوایل دهه هشتاد ایران معمولاً دارای یک فضای ساده و کاربردی بود. طراحی این خانه‌ها غالباً به سبک مدرن آن زمان نزدیک بود و از جزئیات تزئینی پرهیز می‌شد. در اینجا ویژگی‌های رایج چنین خانه‌ای رو توضیح می‌دم:
نما
در خانه‌های ایرانی دهه 70 و 80 معمولا نمای ساختمان‌ها معمولاً با استفاده از آجرهای سفید یا کرمی‌رنگ ساخته می‌شد. این رنگ‌ها به خاطر ملایمت و طبیعی بودن، فضای آرام و هماهنگی با محیط شهری و حیاط‌های پر از درخت و گیاهان را ایجاد می‌کردند. استفاده از آجر در این دوره رایج بود، چرا که علاوه بر هزینه پایین، مقاومت و استحکام خوبی داشت و به عنوان عایق حرارتی و صوتی هم عمل می‌کرد.
سادگی در طراحی نمای این ساختمان‌ها مورد توجه بود و معمولاً از تزئینات اضافی مثل کاشی‌کاری‌های رنگارنگ، گچ‌بری‌ها، یا طرح‌های پیچیده پرهیز می‌شد. این سادگی، بازتاب‌دهنده‌ی نوعی عمل‌گرایی و مدرنیسم بود که در آن زمان رواج داشت. به عبارت دیگر، نمای خانه‌ها بیشتر به کاربردی بودن و سادگی زیبایی‌شناسانه تمایل داشت تا نمایش تجملات و جزئیات زیاد.
حیاط های ساده و صمیمی
حیاط‌ها به عنوان فضای اصلی بیرونی خانه طراحی می‌شدند و به نوعی قلب تپنده خانه بودند. حیاط معمولاً شکل مستطیلی داشت و ساختار ساده‌ای برای حرکت و دسترسی به بخش‌های مختلف خانه فراهم می‌کرد.
یک مسیر پیاده‌روی در وسط یا کنار حیاط وجود داشت که با موزاییک‌های ساده یا سنگ‌فرش پوشیده شده بود. این موزاییک‌ها یا سنگ‌فرش‌ها، نه تنها راه را مشخص می‌کردند، بلکه زیبایی خاصی هم به محیط می‌دادند و از گرد و خاک جلوگیری می‌کردند.
درختان ساده مانند انار، انجیر یا خرمالو در کنار این مسیر کاشته می‌شدند که هم سایه‌ای برای خنک‌تر شدن فضا فراهم می‌کردند و هم حسی از طبیعت را به خانه می‌آوردند. باغچه‌های کوچک نیز در اطراف مسیر یا در گوشه‌های حیاط وجود داشتند که برای کاشت گل‌های زینتی یا گیاهان دارویی استفاده می‌شدند؛ این باغچه‌ها اغلب با سنگ یا آجر از بقیه‌ی حیاط جدا می‌شدند.
در مرکز حیاط، ممکن بود یک باغچه دایره‌ای یا مربعی شکل قرار بگیرد که به نوعی نقطه تمرکز حیاط بود. این باغچه مرکزی می‌توانست شامل گل‌های رنگارنگ، بوته‌های کوچک، یا حتی یک حوض کوچک باشد که به زیبایی فضا می‌افزود و محیطی دلپذیر برای گذراندن اوقات فراغت ایجاد می‌کرد.
این طراحی حیاط به ساکنان امکان می‌داد که هم ارتباط بیشتری با طبیعت داشته باشند و هم فضایی آرام و دلپذیر برای استراحت و تفریح در خانه خود فراهم کنند.
درها و پنجره ها
در خانه‌های ایرانی دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد، پنجره‌ها معمولاً بزرگ و مستطیلی بودند و به سمت حیاط باز می‌شدند، که این ویژگی به ساکنان اجازه می‌داد تا ارتباط نزدیکی با فضای بیرون داشته باشند. قاب فلزی ساده برای این پنجره‌ها استفاده می‌شد که به طراحی مینیمال و کاربردی خانه‌های دهه ۷۰ هماهنگی داشت. این قاب‌ها از جنس آهن یا آلومینیوم ساخته می‌شدند و به دلیل استحکام و عمر طولانی، انتخاب محبوبی برای معماران آن زمان بودند. سادگی قاب‌های فلزی به طراحی کلی خانه کمک می‌کرد تا نمایی ساده و بدون جزئیات اضافی داشته باشد.
این پنجره‌ها غالباً به سبک کشویی یا بازشو طراحی شده بودند، که به‌راحتی باز و بسته می‌شدند و به ساکنان این امکان را می‌دادند که بدون نیاز به فضای اضافی، آن‌ها را باز کنند و از جریان هوا لذت ببرند. ورود نور طبیعی به فضای داخلی خانه از اهمیت بالایی برخوردار بود و این پنجره‌های بزرگ، با استفاده از نور خورشید، فضای داخلی را روشن و دلباز می‌کردند و در عین حال به کاهش مصرف انرژی نیز کمک می‌کردند.
این پنجره‌ها به دلیل ساده بودن و کارکردگرایی، فضایی آرام و دلپذیر برای زندگی ایجاد می‌کردند و در عین حال با سبک معماری آن دوره، که به سمت مدرنیسم و سادگی گرایش داشت، هماهنگ بودند. در اوایل دهه نود به مروز زمان پنجره های دوجداره به ساختمان سازی ایرانی به طور جدی راه پیدا کرد و استفاده آن رواج پیدا نمود.
درب های آهنی
در خانه‌های دهه ۷۰ ایرانی، درب ورودی نقش مهمی در تعریف فضای حیاط و ایجاد حریم خصوصی داشت. این در، معمولاً از جنس آهن و با طراحی بسیار ساده بود که از استحکام بالایی برخوردار بود و حریم داخلی خانه را از فضای بیرونی جدا می‌کرد. این درها اغلب به رنگ‌های تیره مانند مشکی یا قهوه‌ای بودند و ممکن بود تزئینات کوچکی مثل خطوط یا نوارهای ساده داشته باشند، اما به طور کلی بدون طرح‌های پیچیده و خاص بودند.
در ورودی مستقیماً به حیاط خانه باز می‌شد و ساکنان و مهمانان از این طریق وارد فضای داخلی می‌شدند. این درها با قفل‌های ساده و معمولی امنیت خانه را تأمین می‌کردند و در کنار ظاهر ساده‌شان، به نوعی نماد مقاومت و استحکام خانه‌های آن دوره به شمار می‌رفتند.
اگر فضای کافی در حیاط وجود داشت، در گوشه‌ای از آن یک جای پارک کوچک تعبیه می‌شد که اغلب به‌صورت فضای باز و بدون سقف بود. این جای پارک به ساکنان اجازه می‌داد تا خودروی خود را در داخل حیاط و نزدیک به خانه پارک کنند، که از نظر امنیت و راحتی مزیت مهمی به حساب می‌آمد. در خانه‌هایی که فضای حیاط بزرگ‌تر بود، ممکن بود بخشی از حیاط به‌صورت سایبان ساده‌ای برای پارکینگ ساخته شود، اما در بیشتر موارد جای پارک به شکل باز و بدون سقف بود.
ورودی و جای پارک با طراحی ساده و کارکردگرایانه خود، به نیازهای روزمره ساکنان پاسخ می‌دادند و در عین حال با معماری کلی خانه هماهنگی داشتند. این سادگی و توجه به کارکرد، باعث می‌شد که حیاط و در ورودی فضای باز و قابل دسترسی برای ساکنان و مهمانان فراهم کند.
ایوان ها و بالکن های کوچک
در خانه‌های دهه ۷۰ ایران، ایوان‌ها یا بالکن‌های کوچک اغلب به‌عنوان فضایی دنج و کاربردی طراحی می‌شدند. این ایوان‌ها معمولاً در نزدیکی ورودی یا متصل به فضای نشیمن قرار داشتند و به‌نوعی گذرگاهی بین فضای داخلی و حیاط محسوب می‌شدند.
ابعاد ایوان به‌گونه‌ای بود که فضای کافی برای چند صندلی یا یک نیمکت کوچک فراهم کند، جایی که ساکنان بتوانند بنشینند، استراحت کنند و از منظره حیاط و هوای آزاد لذت ببرند. در روزهای گرم سال، ایوان‌ها به محلی محبوب برای نوشیدن چای و گپ‌وگفت‌های دوستانه تبدیل می‌شدند.
همچنین، گلدان‌های گل و گیاه بر روی این ایوان‌ها قرار می‌گرفتند تا فضای سبز و طبیعی حیاط به فضای داخلی نیز پیوند بخورد. گیاهان زینتی، گل‌های رنگارنگ یا حتی گیاهان دارویی کوچک در این گلدان‌ها کاشته می‌شدند و به زیبایی و طراوت محیط اضافه می‌کردند. این ایوان‌ها گاهی با حفاظ‌های فلزی ساده‌ای محصور می‌شدند که هم به ایمنی کمک می‌کردند و هم از ریزش گلدان‌ها جلوگیری می‌کردند.
سقف ایوان نیز غالباً به‌صورت نیمه‌پوشیده بود، به این معنی که بخشی از آن در معرض نور خورشید قرار داشت و بخشی دیگر سایه ایجاد می‌کرد. این ویژگی به ساکنان امکان می‌داد که در هر زمان از روز از این فضا استفاده کنند.
درباره خرید و فروش و تعمیرات این خانه ها
در شهرهای بزرگ ایران مثل تهران و اصفهان، خانه‌های قدیمی دهه 70 و 80 که شامل سبک‌های پرطرفدار ساده و کاربردی آن زمان هستند، به دلیل فرسودگی و قدمت بالا به مرحله‌ای رسیده‌اند که نیاز به بازسازی و نوسازی دارند. از طرفی، این خانه‌ها معمولاً در مناطق مرکزی شهر قرار دارند و به علت عقب‌نشینی‌های قانونی، امکان تخریب و نوسازی کامل آن‌ها وجود ندارد. اگر این خانه‌ها تخریب شوند، ساخت مجدد آن‌ها با توجه به محدودیت‌های شهرداری و قوانین جدید به میزان قابل توجهی از متراژ زمین کاسته می‌شود. در نتیجه، خریداران با حفظ ساختمان اصلی و بازسازی فنی و طراحی مجدد دکوراسیون داخل خانه می‌توانند از حداکثر متراژ زمین استفاده کنند و هزینه‌های بیشتری برای عقب‌نشینی پرداخت نکنند.
بازسازی این خانه‌ها شامل کلیه مزایا و معایب خانه های قدیمی خواهد بود. از مزایای آن می‌توان به حفظ فضای وسیع‌تر، داشتن حیاط یا ایوان و نقشه کاربردی اشاره کرد که این خانه‌ها را بسیار جذاب می‌کند، خصوصاً برای افرادی که به دنبال خانه‌های بزرگ‌تر و آرامش‌بخش در محیط‌های شهری هستند. همچنین، حفظ معماری قدیمی می‌تواند حس و حال نوستالژیک و زیبایی خاصی به این خانه‌ها بدهد.
از طرف دیگر، هزینه‌های بازسازی و نگهداری این خانه‌ها می‌تواند بالا باشد و به دلیل فرسودگی برخی بخش‌ها، ممکن است نیاز به تعمیرات اساسی داشته باشند. با این حال، خریداران با توجه به نکات مهم خرید خانه و سپس انتخاب خانه مناسب و با کمک بازسازی و نوسازی فنی و ظاهری می‌توانند فضای دلخواه و منحصر به‌فرد ایجاد کنند که با معماری و اصالت ایرانی و طرح های پر طرفدار ایرانی ها همخوانی دارد و کارهای ساختمانی را بدون اینکه از قوانین شهری و محدودیت‌های عقب‌نشینی آسیب ببینند ، اجرایی نمایند.